ایران و جهان پس از انتخابات آمریکا
ایران و جهان پس از انتخابات آمریکا
محمد حسین ادیب ( مصاحبه يكي از خبرگزاري ها )
اقتصاد ایران را چگونه می بینید ؟
ادیب : روزانه سه میلیون بشکه انرژی ( گاز ، میعانات ، …) به محصول تبدیل میشود و به قیمت بازار جهانی یا صادر میشود و یا در داخل به قیمت بازار های جهانی به فروش می رسد ، با این نرخ ارز ثروت عظیمی است ، این فرایند بوسیله ١٠٠ شرکت انجام میشود ٨٠ درصد ارزش افزوده اقتصاد نصیب ١٠٠ شرکت می شود و بقیه مردم هم در ٢٠ درصد ارزش افزوده سهیم اند ، جامعه دارد از نظر توزیع ثروت به‌شدت دو قطبی میشود ١٠٠ شرکت به شدت پولدار و بقیه مردم که برای ٢٠ درصد ارزش افزوده ؛ در سر و کله هم می زنند
بیشتر توضیح می دهید ؟
مصرف گاز در صنعت روزانه معادل ارزش حرارتی یک میلیون و ۶۵٠ هزار بشکه نفت خام است که تقریبا به قیمت رایگان در اختیار صنایع قرار می گیرد ، ۶۵٠ هزار بشکه فرآورده نفتی هم به قیمت بازار جهانی صادر میشود البته اینها در بخش تولید است و فرآیند بسیار مثبتی هم هست؛ اگر تولید نکنیم پس چه بکنیم ؟ تولید پتروشیمی در سال جاری هشت درصد افزایش داشته است که افتخار آفرین است
پارادوکسی در کلام شما هست ؟
ادیب : بله تولید گاز محور دارد جایگزین صادرات نفت میشود اما بخش گاز پایه که ٨٠ درصد ثروت کشور را ایجاد می کند نه به صورت جدی مالیات می دهد و نه به صورت جدی نظارت میشود مجلس تقریبا هیچ نظارت موثری بر اینها ندارد ، نهاد های نظارتی دیگر هم که بر دولت نطارت می کنند نظارت کارا بر این قسمت ندارند میشود گفت بخش نظارتی کشور آمادگی دارد بر دولت نطارت کند و حالا که اقتصاد گاز محور شده فاقد زیر ساخت برای نظارت بر بخشی است که ٨٠ درصد ثروت کشور را تولید می کنند چیدمان بخش نظارتی باید متناسب با شرایط جدید تغییر می کرد اما تغییری نکرده است بخش نظارتی غافلگیر شده است مجلس هم غافلگیر شده اینها باید مالیات بیشتری بدهند.
مشخص تر توضیح دهید ؟
ادیب : دولت حقوق ۴میلیون و ۵٠٠ هزار نفر را از محل صادرات نفت پرداخت می کرد با قطع صادرات نفت بخش مهمی از کسر بودجه دولت از محل فروش اوراق به بانکها و فروش سهام در بورس تامین شد تقریبا در اوج هفته ای ۵ هزار میلیارد تومان اوراق بوسیله بانکها خریداری می شد و دولت ٣٠ هزار میلیارد تومان سهام فروخت در وضع فعلی فروش اوراق به ٣٠٠ میلیارد تومان نمی رسید و از اعتماد مردم به بورس درست استفاده نشد و این تامین بودجه پرداخت حقوق به چهار و نیم میلیون حقوق بگیر را کمی مشکل کرده است درحالیکه معادل سه میلیون بشکه ارزش حرارتی نفت ، انرژی در کشور به قیمت مفت به ١٠٠ شرکت شارژ میشود و اینها محصول خود را به قیمت روز دلار به داخل و خارج می فروشند ؛ یک جای اداره کلان اقتصاد می لنگد ثروت درست توزیع نمیشود
رئیس جمهور بعدی آمریکا در حوزه اقتصاد چه مواضعی خواهد داشت ؟
ادیب : اگر جهانی شدن اقتصاد را به یک شعله آتش تشبیه شود ، هیزم را ریگان جمع کرد ، بوش کبریت زد و آن را شعله ور کرد و اوباما بر آن دمید ، ترامپ به عنوان یک آتش نشان عمل کرد و سعی کرد شعله جهانی شدن اقتصاد را خاموش کند البته فقط سعی کرد اما رئیس جمهور بعدی هر که می خواهد باشد تلاش برای خاموش کردن شعله جهانی شدن اقتصاد را شدت می دهد
واضح تر بگویید ؟
ادیب : ما به پایان عصر جهانی شدن اقتصاد نزدیک میشویم اقتصاد های ملی جایگزین اقتصاد های ادغام شده در اقتصاد جهانی میشود
در اروپا چه میشود ؟
ادیب : در اروپا هویت های ملی اقتصادی در مقابل هویت اروپایی اقتصاد تقویت میشود
خروج انگلیس از برگزیت را چگونه تحلیل می کنید ؟
ادیب : اقتصاد اروپا باید رقابتی تر شود و برای رقابتی تر شدن با مشکل مقاومت افکار عمومی مواجه است ، عصر دولت های رفاه که اساس اداره اروپا طی پنجاه سال گذشته را تشکیل می داد به پایان رسیده است اروپا پول ندارد تا هزینه دولت های رفاه را شارژ کند و تداوم دولت های رفاه به تضعیف اقتصاد اروپا منجر شده و از این خلا ، چین استفاده حداکثری کرده است ، چین در دو دهه گذشته به ابر قدرت اقتصادی تبدیل شد به این سبب که اروپا ضعیف عمل کرد و دست اروپا را الگوی سیاسی اش که بر بنیاد دولت رفاه است بسته است مکرون تلاش کرد از دولت رفاه فاصله بگیرد که شکست خورد و واکنش اجتماعی سنگینی داشت مکرون در مقابل جنبش اجتماعی پیراهن زرد ها گفت من صدای شما را شنیدم جنبش پیراهن زرد ها مقاومت مردم فرانسه در مقابل تلاش مکرون برای رقابتی تر کردن اقتصاد بود ، برگزیت تلاش انگلیس برای فاصله گرفتن از چنین اروپایی است البته دارد این دست آن دست می کند
انتخابات آمریکا را چگونه ارزیابی می کنید ؟
ادیب : هر کس که در انتخابات آمریکا پیروز شود مهم نیست ، جامعه آمریکا در دوران ترامپ دوقطبی شد در دوران ریاست جمهوری بعدی آمریکا هر که می خواهد باشد تبدیل به دوقطبی عشق و نفرت میشود
عرصه جهانی چه میشود؟
ادیب : مرکل صدر اعظم آلمان اظهار داشت ما با این فرهنگی در آلمان بزرگ شدیم که آمریکا رهبر جهان است حال آمریکا خودش دیگر نمی خواهد رهبر جهان باشد و ما باید فکری برای خود بکنیم ، آمریکا دیگر نمی خواهد رهبر جهان باشد
این دو فقره در کنار هم چه مفهومی دارد ؟
ادیب : از یکسو آمریکا دیگر نمی خواهد رهبر جهان باشد از سوی دیگر جامعه آمریکا وارد فضای عشق و نفرت میشود این دو در کنار هم ، نقش رهبری آمریکا را بیشتر تضعیف می کند و در جهان خلأ سیاسی ایجاد می کند این خلا بوسیله قدرت های منطقه ای پر میشود
ایران چه باید انجام دهد ؟
ادیب : ساخت سیاسی ایران نسبت به این دو تغییر باید واکنش راهبردی نشان دهد ، صحنه در حال تغییر است ، ذخائر راهبردی ایران باید مورد تجدید ارزیابی قیمتی قرار گیرد این ذخایر بیشتر می ارزد
واضح تر صحبت کنید ؟
سیاست بر اساس قدرت بازدارندگی است و این تغییر نخواهد کرد ، منتهی قدرت بازدارندگی جهانی تا قبل از ترامپ با رهبری آمریکا حاصل می شد و در دوران ریاست جمهوری بعدی آمریکا بر اساس توازن تهدید قدرت های منطقه ای ایجاد میشود ، پایان دادن به رهبری جهان به افزایش نقش منطقه ای ایران می انجامد توازن تهدید جایگزین خلأ ناشی از درگیر شدن آمریکا در پروسه عشق و نفرت میشود
توازن تهدید در منطقه خاورمیانه چگونه خواهد بود؟
آمریکا تلاش می کند روسیه را به عنوان منبع اصلی تهدید علیه اروپا در شرق اروپا و اعراب را به عنوان منبع تهدید در جنوب اروپا برای اروپا شاخ کند ، و این دو را بازی اروپا تعریف کند و نه بازی آمریکا ، این فرایند جایگاه ایران را به شدت تقویت می کند هر روز به نوعی روابط اروپا با اعراب و ترکیه دچار چالش می شود در دوران ریاست جمهوری بعدی آمریکا این چالش تقویت می شود
ایران چه باید انجام دهد ؟
ادیب : توازن تهدید در منطقه دارد به صورت اساشی تغییر می کند اهمیت ژئوپلیتیک ایران تقویت شده است
توازن در خلیج فارس چگونه است ؟
ادیب : آمریکا نیروی دریایی خود را از خلیج فارس خارج کرد و فقط بازدید دوره ای سالانه از خلیج فارس دارد مثل همه دریاهای جهان ، ورود یک ناو هواپیمابر آمریکایی و دو کشتی پشتیبان بازدید دوره ایست و طی جدول بازدید های دوره ای خارج میشوند بنابراین بر خلاف قبل ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس حضور دائم ندارد آمریکا پس از پایان دادن به حضور دائم خود در خلیج فارس پایگاه دریایی خود در بحرین را واگذار کرد و مرکز فرماندهی نیروهای آمریکایی در منطقه رااز قطر به کالیفرنیا منتقل کرد لذا آمریکا عملیات خروج از خلیج فارس را به پایان رسانده است یاد آور میشوم بعد از سال ١٩٧١ که انگلیس نیروهای نظامی خود را از شرق کانال سوئز خارج کرد قدرت دریایی آمریکا جایگزین انگلیس شد اکنون این حضور دیگر پایان یافته است ، هیچ دولت منطقه ای جز ایران نیروی دریایی جدی و نیرومند در خلیج فارس ندارد و حضور نیروی دریایی کشور های اروپایی نیز سمبولیک است
اقتصاد خاورمیانه چه میشود ؟
ادیب : دوران نفت ارزان است و تا نفت ارزان است اقتصاد خاورمیانه در فاز کاهش تقاضاست ، قیمت آپارتمان در دبی یک سوم سالهای رونق است قیمت آپارتمان در دبی دماسنجی است که اقتصاد کشور های عربی را نشان می دهد رونق فقط بعد از افزایش قیمت نفت حاصل میشود
چه کسی رئیس جمهور بعدی آمریکا میشود ؟
ادیب : در آمریکا سیاست شخصی است و انتخابات به رقابت برای رای مردم به برنامه کاندیدا ها تبدیل نمیشود در آمریکا مردم با شخصی شدن سیاست به اشخاص رای می دهند اما هر کس انتخاب شود آمریکا در عرصه داخلی دو قطبی تر میشود دو قطبی عشق و نفرت ، در بلژیک نیز سالهاست فضا دو قطبی است اما دوقطبی سیاسی است دو قطبی عشق و نفرت نیست این فرایند به تضعیف نقش جهانی آمریکا می انجامد.
